DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ
Davaların birleştirilmesi, birbirleriyle bağlantılı olan iki veya daha fazla davanın, birlikte görülmesi amacıyla tek bir dosyada toplanmasıdır.
Bu bilgi notunda davaların birleştirilmesi usulü yasal dayanaklarla ele alınmaktadır
Davaların Birleştirilmesi Nedir?
Davaların aynı sebepten doğması veya biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması halinde iki dava arasında bağlantı var sayılır ve davaların birleştirilmesine karar verilir (HMK M.166). Davacının açtığı kısmi dava devam ederken ek davasını da açarsa bu davalardan biri hakkında verilecek hüküm diğerini de etkileyecek nitelikte olduğundan, kısmi dava ile ek dava birleştirilebilir. Bunun gibi, davacı asıl alacak davasından sonra faiz için de ayrı bir dava açarsa, bu davalardan biri hakkında verilecek karar diğerini etkileyecek nitelikte olduğundan, iki dava birleştirilebilir.
Davalar Nasıl Birleştirilir?
- Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, tarafların istemi üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar.
- Davalar, ayrı yargı çevrelerinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış ise bağlantı sebebiyle birleştirme ikinci davanın açıldığı mahkemeden talep edilebilir. Birinci davanın açıldığı mahkeme, talebin kabulü ile davaların birleştirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren, bununla bağlıdır.
- Birleştirme kararı, derhâl ilk davanın açıldığı mahkemeye bildirilir.
- Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır.
- İstinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davaların da bu madde hükmüne göre birleştirilmesine karar verilebilir. Bu hâlde istinaf incelemesi, birleştirilen davalarda uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait kararı inceleyen bölge adliye mahkemesi dairesinde yapılır.
Dava Birleştirmenin Sonuçları:
Davaların birleştirilmesi kararı taraflar arasındaki uyuşmazlığı esastan çözümleyen bir karar olmadığından, bu kararda taraflar yargılama giderlerine ve vekalet ücretine mahkum edilmez. Birleştirilmesine karar verilen davalar, bir dosyada (ilk açılan dava dosyasında) birleştirilir. Mahkeme, birleştirilen davaları birlikte inceleyip karara bağlar, yani davaların tahkikat safhası ortaktır. Hükümde, birleştirilen her dava için ayrı ayrı karar verilmesi ve hüküm fıkrasında her dava için verilen kararın ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.
Birleştirilen davalar birbirinden bağımsızdır. Birleştirilen davalarda, her dava ayrı vekalet ücretini gerektirir. Bir taraf, hükmün birleştirilen davalardan birine ilişkin bölümünü istinaf edebilir diğerini ise istinaf etmeyebilir. İstinaf ve temyiz sınırı, birleştirilen her dava için ayrı ayrı belirlenir.
Sonuç Ve Önem:
Davaların birleştirilmesi, yargılamada usul ekonomisini ve hukuki güvenliği sağlamaya yönelik önemli bir yargılama kurumudur. Aralarında hukuki veya fiili bağlantı bulunan davaların birlikte görülmesi, hem çelişkili kararların önüne geçilmesini sağlar hem de zaman, emek ve maliyet açısından taraflara avantaj sunar. Sonuç olarak, davaların birleştirilmesi; hem tarafların menfaatlerini hem de adil yargılanma hakkını güçlendiren bir uygulamadır.