ARABULUCUK
Arabuluculuk süreci tarafların uyuşmazlık yaşadıkları konulara dair üçüncü kişi (arabulucu) önünde görüşme yaparak uyuşmazlıklarını çözmeye çalışması şeklinde işler. Sürecin başlaması, devam etmesi ve sonuçlanması gibi aşamalar tarafların iradesine bağlıdır. Ancak zorunlu arabuluculukta tarafların dava açmadan önce arabulucu eşliğinde görüşme yapmaları zorunlu hale getirilmiştir.
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
İhtiyari arabuluculuk, tarafların bir arabulucuya gitme zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvurmayı tercih etmesidir. Taraflar üzerinde tasarruf edebilecekleri her türlü özel hukuk uyuşmazlığıyla ilgili ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurabilir. Fakat, Suç teşkil eden fiillerle bağlantılı uyuşmazlıklar, arabuluculuk yoluyla değil; Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uzlaştırma/uzlaşma hükümleri uygulanarak her savcılık bünyesinde bulunan uzlaştırma büroları tarafından çözülür.
Hangi Uyuşmazlık Ve Davalar İçin İhtiyari Arabuluculuğa Başvurulabilir?
İş davalarında zorunlu arabuluculuk uygulaması dışında herhangi bir özel hukuk uyuşmazlığının tarafları da zorunlu olmadığı halde arabulucuya başvurabilir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri tüm özel hukuk uyuşmazlıkları, işleri ve davaları ihtiyari arabuluculuk uygulaması ile çözüme kavuşturulabilir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri uyuşmazlıklar genel olarak kamu düzenini ilgilendirmeyen, taraflar dışındaki kişilerin, özellikle kamu kurumlarının haklarına zarar vermeyen uyuşmazlıklardır. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri ve ihtiyari arabuluculuğa elverişli bazı dava ve işler şunlardır:
- Ticaret hukuku ve sigorta hukukuna ilişkin her türlü iş ve dava,
- Maddi ve manevi tazminat davası
- Mirasta mal paylaşımı
- Boşanmada mal paylaşımı.
Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri hukuki sorunlara ilişkin uyuşmazlıklar arabuluculuk yoluyla çözülemez. Tarafların üzerinde tasarruf edemeyeceği uyuşmazlıklar çoğunlukla kamu hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklardır. Kamu hukukunun yanı sıra aile hukuk gibi özel hukuk alanlarına ilişkin bazı hukuki problemler de arabuluculuk yoluyla çözülemez. Örneğin;
- Ceza Davaları
- Nüfus kaydının düzeltilmesi veya değiştirilmesi davaları
- Çocuğun Velayeti
- Vergi hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar
- Tam yargı ve İptal davaları
- İş hukukundan kaynaklanan hizmet veya iş kazasının tespiti davaları
Arabulucuya Başvuru Süresi Nedir?
Uyuşmazlığın tarafları gerek dava açılmadan önce gerekse dava açıldıktan sonra arabulucuya başvurmak konusunda anlaşabilirler. Bu nedenle, taraflar arabulucuya gitme konusunda anlaştığı müddetçe uyuşmazlığın her aşamasında arabuluculuk kurumuna başvurulabilir. Uyuşmazlığın taraflarından biri, dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra, diğer tarafa arabulucuya başvurma konusunda bir teklif sunabilir. Arabulucuya başvurma konusunda karşı tarafa iletilen teklif, 30 gün içinde olumlu cevaplanmazsa reddedilmiş kabul edilir. Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri halinde yargılama, mahkemece üç ayı geçmemek üzere ertelenir.
Arabulucunun Ücreti
Arabulucu, yaptığı hizmet karşılığında bir ücret alır (Arabuluculuk Kanunu md.7). Taraflar başka türlü kararlaştırmamış ise; arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tavsiyesi uygulanarak belirlenir.