İNTERNET ORTAMINDA HAKARET SUÇU
1. Tanım ve Korunan Hukuki Değer
Hakaret suçu, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek ya da sövmek suretiyle işlenir. Bu suç, Türk Ceza Kanunu (TCK) m.125’te düzenlenmiştir
Korunan hukuki değer, bireyin kişilik hakları kapsamında yer alan onur, şeref ve saygınlığıdır.
2. Suçun Unsurları
a) Fail ve Mağdur
Hakaret suçu, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Mağdur da herhangi bir gerçek kişi olabilir.
b) Fiil
Suç, iki şekilde işlenebilir:
- Somut bir fiil veya olgu isnat etmek: Mağdura yönelik, gerçekte var olmayan veya doğruluğu kanıtlanmamış bir eylem veya durum atfetmek.
- Sövmek: Mağdura yönelik, onur kırıcı, aşağılayıcı ifadeler kullanmak.
c) Kast
Hakaret suçu, kasıtlı olarak işlenebilir. Failin, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide etme amacıyla hareket etmesi gerekir.
3. İnternet Ortamında İşlenmesi
TCK m.125/2’ye göre, fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, suçun temel şekli uygulanır. Bu kapsamda, internet üzerinden gönderilen mesajlar, sosyal medya paylaşımları veya e-postalar bu maddeye girer.
Ayrıca, TCK m.125/4’e göre, hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda bir oranında artırılır. İnternet ortamında yapılan paylaşımlar genellikle aleni kabul edilir.
4. Nitelikli Haller
TCK m.125/3’te belirtilen nitelikli haller şunlardır;
- Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi (m.125/3-a): Ceza alt sınırı bir yıldan az olamaz.
- Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından dolayı işlenmesi (m.125/3-b): Ceza alt sınırı bir yıldan az olamaz.
- Kişinin mensup olduğu dine göre kutsal sayılan değerlere yönelik işlenmesi (m.125/3-c): Ceza alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Bu hallerde, suçun cezası 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
5. Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay kararlarına göre, internet ortamında yapılan hakaretlerde şu hususlar önemlidir:
- Aleniyet: Sosyal medya gibi herkese açık platformlarda yapılan hakaretler aleni kabul edilir ve ceza artırımı uygulanır.
- Matufiyet: Hakaretin belirli bir kişiye yönelik olması gerekir. Örneğin, isim belirtilmeden yapılan genel ifadeler matufiyet unsuru taşımayabilir.
- Eleştiri ve Hakaret Ayrımı: Ağır eleştiriler hakaret sayılmaz. Ancak, kişilik haklarına saldırı niteliğinde ifadeler hakaret suçunu oluşturur.
6. Şikayet ve Zamanaşımı
Hakaret suçu, şikayete bağlı bir suçtur. Mağdurun, fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayette bulunması gerekir. Ancak, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçlarında, şikayet aranmaksızın re’sen soruşturma yapılır.
Sonuç
İnternet ortamında hakaret suçu, TCK m.125 kapsamında değerlendirilir. Suçun işleniş şekli, aleniyet durumu ve nitelikli halleri cezanın belirlenmesinde etkili olur. Yargıtay kararları, hakaret ve eleştiri ayrımında somut olayın özelliklerini dikkate alır.